Prawa i należności
Treść poniższej strony to zbiór osobistych doświadczeń kilku osób ze służby w wojskach powietrzno-desantowych i zmechanizowanych. Opisane zjawiska i zwyczaje mogą się nieco różnić w zależności od rodzaju wojsk i regionu Polski. Celem porad jest pomoc w bezpiecznym przeżyciu obowiązkowych ćwiczeń rezerwy. Materiał został też zebrany w pliku PDF:
Rezerwista. Powołanie i wcielenie – nieformalny poradnik dla potencjalnych poborowych (plik PDF ok. 2,5 MB)
Zdajemy sobie sprawę, że w przypadku sporu prawnego z MON-em poniższe porady mogą okazać się niewystarczające. Ale mamy nadzieję, że ułatwimy trochę orientację w temacie i że przekonamy Was do składania wniosków o rekompensaty utraconych zarobków.
Stawki dzienne
Za czas ćwiczeń wojskowych otrzymasz uposażenie (czyli żołd) w wysokości odpowiedniej do posiadanego stopnia wojskowego i liczby dni ćwiczeń rezerwy. Wysokość stawek dziennego uposażenia reguluje Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 grudnia 2022 r. w sprawie stawek uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy niebędących żołnierzami zawodowymi (Dz.U. 2022 poz. 2850). Dotyczy ono uposażeń, ale też wszelkich dodatków.
Poniżej wyciąg z Rozporządzenia:
Rozporządzenie MON ws. stawek dla żołnierzy niezawodowych – pobierz i wydrukuj akt prawny w razie potrzeby dochodzenia swoich praw
Termin płatności uposażenia
Wypłatę uposażenia otrzymasz przelewem na konto – do 10 dni od zakończenia ćwiczeń rezerwy. Jeżeli nie podałeś numeru konta bankowego w czasie wcielenia, to czeka Cię wycieczka do kasy WOG-u (Wojskowego Oddziału Gospodarczego), być może wiele kilometrów od jednostki w której odbywałeś ćwiczenia, być może nie jedna… Termin wypłaty uposażenia reguluje Art. 476. Ust. 2. Ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz.U. 2022 poz. 655).
Poniżej wyciąg z Ustawy:
Wyciąg z Ustawy o obronie Ojczyzny – Art. 476. Ust. 2. – pobierz i wydrukuj tę stronę w razie potrzeby dochodzenia swoich praw
Procedura
Przed 2022 rokiem i w okresie przejściowym wdrażania nowych przepisów rekompensaty utraconych zarobków uzyskiwało się w kilka dni z gminy. Nowe Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 maja 2022 r. w sprawie świadczenia pieniężnego dla żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową, żołnierzy aktywnej rezerwy i żołnierzy pasywnej rezerwy zmieniło procedury i odwleka czas wypłaty rekompensaty utraconych zarobków do 30 dni. Praktyka po pierwszych ćwiczeniach rezerwy w marcu 2023 pokazuje, że może to potrwać dłużej, bo bardzo skomplikowano procedurę, a wojsko stara się wykręcać od wydawania pieniędzy na rezerwistów.
Poniżej wyciąg z Rozporządzenia MON:
Rozporządzenie MON w sprawie świadczenia pieniężnego… – pobierz i wydrukuj ten akt prawny (to ma tylko 2 strony) w razie potrzeby dochodzenia swoich praw
Według nowych przepisów w celu uzyskania rekompensaty utraconych zarobków składasz wniosek do dowódcy jednostki wojskowej (JW), w której odbywałeś ćwiczenia rezerwy. Najlepiej złożyć ten wniosek w ostatnim dniu ćwiczeń rezerwy, żeby potem nie jeździć specjalnie (a mogę Cię nie wpuścić) ani nie użerać się z udowadnianiem wysłania wniosku pocztą (a mogą też nie odbierać telefonów).
Poniżej wyciąg z Rozporządzenia MON:
Etapy załatwiania rekompensaty
- Złożenie wniosku
- zaświadczenie o dochodach w zależności od formy zatrudnienia (to najlepiej załatw jeszcze przed ćwiczeniami rezerwy):
- zaświadczenie od pracodawcy o kwocie miesięcznego wynagrodzenia ze stosunku pracy uzyskanego za miesiąc poprzedzający miesiąc, w którym była pełniona służba
- zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o kwocie dochodu uzyskanego z prowadzonej działalności gospodarczej w roku poprzedzającym okres pełnienia służby
- zaświadczenie o dochodzie z działalności rolniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym
- zaświadczenie z WOG o odbyciu ćwiczeń rezerwy i wypłaconym żołdzie – dostaniesz je w ostatnim dniu ćwiczeń rezerwy
- wypełniony wniosek do dowódcy JW o wypłatę świadczenia rekompensującego utracone wynagrodzenie/dochód w okresie odbywania ćwiczeń żołnierzy rezerwy
Wniosek trzeba złożyć w ciągu 3 miesięcy po upływie okresu, w którym była pełniona służba wojskowa.
- zaświadczenie o dochodach w zależności od formy zatrudnienia (to najlepiej załatw jeszcze przed ćwiczeniami rezerwy):
- Dostaniesz pocztą decyzję o ustaleniu świadczenia pieniężnego rekompensującego utracone dochody. W decyzji jest pouczenie, że masz 14 dni na odwołanie i że po tym okresie decyzja się uprawomocnia i mogą wypłacić kasę. Jest też miejsce do podpisania, że zrzekasz się prawa do odwołania od decyzji.
- Jeżeli nie masz zastrzeżeń do wyliczenia kwoty rekompensaty, to żeby przyśpieszyć wypłatę napisz, że zrzekasz się prawa do odwołania od tej decyzji i odeślij pismo do JW. Wtedy w armii mogą uruchamiać wypłatę bez czekania 14 dni na uprawomocnienie.
- Jeżeli masz zastrzeżenia do wyliczonej kwoty, to napisz odwołanie od decyzji.
- Po uprawomocnieniu decyzji JW wysyła ją do WOG, a tam wypłacają (albo odwlekają – bo mogą nie mieć kasy).
Wszystkie te przepisy są dość zagmatwane, a ich działanie w praktyce nie jest do końca znane, bo żołnierze rezerwy ćwiczeń z marca 2023 są pierwszymi, których dotyczą nowe procedury. Obecnie (maj 2023) monitoruję jedną sprawę odwołania od decyzji i po jej zakończeniu wystawię na stronie stosowne wzory.
Wniosek o wypłatę świadczenia rekompensującego utracone wynagrodzenie/dochód – najlepiej złóż w ostatnim dniu ćwiczeń rezerwy. Czy warto wnioskować o rekompensatę?
Tak, warto! Ze względu na specyfikę zarobków w wojsku do wszystkich zaświadczeń o dochodach są brane pod uwagę dochody brutto, więc nawet jak zarabiasz najniższą krajową to i tak należy Ci się kasa od wojska.
WYLICZENIE REKOMPENSATY (dla osób pracujących na etacie)
(( twoje zarobki brutto : 22 ) x liczba dni szkolenia ) – ( dzienny żołd x liczba dni szkolenia )
Przykład:
Wyliczenie rekompensaty dla szeregowego rezerwy
zarabiającego na etacie minimalną krajową w 2023 roku = 3490 zł brutto
po 14 dniach szkolenia wojskowego za które dostał dzienny żołd 130 zł:
Podstawiamy do wzoru:
twoje zarobki brutto = 3490
dzienny żołd = 130
liczba dni szkolenia = 14
((3490 : 22) x 14) – (130 x 14) =
(158,64 x 14) – (130 x 14) =
2220,96 – 1820 = 400,96 zł rekompensaty
Zatem nawet jak zarabiasz płacę minimalną, to na stopniu szeregowego należy Ci się kasa od wojska. A im więcej zarabiasz w cywilu, tym więcej kasy będzie z rekompensaty. Przy wyższych stopniach trzeba podstawić do wzoru inny dzienny żołd.
Nowe przepisy w specyficznej sytuacji stawiają rezerwistów prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (tzw. ryczałtowców). Niektóre jednostki wojskowe stosują wobec ryczałtowców Art. 312 Ust. 4. Ustawy o obronie Ojczyzny, który stanowi, że w przypadku “gdy nie jest możliwe ustalenie wysokości dochodu uzyskiwanego przez żołnierza z prowadzonej działalności gospodarczej świadczenie pieniężne przysługuje mu w kwocie wynikającej z podzielenia przez 22 minimalnego wynagrodzenia” (to jest dokładny cytat z Ustawy). No a w zaświadczeniu dla ryczałtowca z Urzędu Skarbowego jest słowy “przychód”, a nie “dochód”, więc wojskowi księgowi uznają, że nie da się ustalić “dochodu” i należy się wyrównanie tylko do płacy minimalnej.
Poniżej podaję kilka argumentów, które być może warto użyć w odwołaniu od takiej decyzji:
Argument 1. Mój dochód jest znany
Nie zgadzam się z oparciem wyliczenia na Art. 312 Ust. 4. Ustawy o obronie Ojczyzny, który stanowi, że w przypadku gdy nie jest możliwe ustalenie wysokości dochodu uzyskiwanego przez żołnierza Obrony Terytorialnej (OT) z prowadzonej działalności gospodarczej świadczenie pieniężne przysługuje mu w kwocie wynikającej z podzielenia przez 22 minimalnego wynagrodzenia. Nie jestem żołnierzem Obrony Terytorialnej (OT), a wysokość mojego dochodu jest znana i potwierdzona stosownym zaświadczeniem z Urzędu Skarbowego, które załączyłem do wniosku o rekompensatę.
Argument 2. Podatek dochodowy na ryczałcie płaci się od przychodu
Prowadzę działalność gospodarczą i rozliczam się na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Podstawą tego rozliczenia jest świadoma zgoda podatnika na brak możliwości pomniejszania przychodów o koszty. Tym samym przychód z działalności gospodarczej rozliczanej ryczałtem jest równocześnie dochodem. Stanowi o tym Art. 12 Ust. 2. Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne: “2. Podatek zryczałtowany, o którym mowa w ust. 1, pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.” (cytat z Ustawy)
Skoro podatek dochodowy liczy się na ryczałcie od przychodu, to przychód jest w tego typu działalności tym samym co dochód w innych formach zatrudnienia lub rozliczania.
Wyciąg z Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym – Art. 12. Ust. 2. – pobierz i wydrukuj tę stronę w razie potrzeby dochodzenia swoich praw Argument 3. Ustawa o zryczałtowanym podatku zrównuje pojęcia przychodu z dochodu
Dodatkowo Art.1. Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zrównuje pojęcia przychodów i dochodów, stosując je w tekście równolegle w formie zlepku słów „przychodów (dochodów)”, aby nie było wątpliwości:
“Art. 1. Ustawa reguluje opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym niektórych przychodów (dochodów) osiąganych przez osoby fizyczne:
1) prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;” (cytat z Ustawy)
Wyciąg z Ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym – Art. 1. – pobierz i wydrukuj tę stronę w razie potrzeby dochodzenia swoich praw Argument 4. Wyjaśnienie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Taką samą interpretację zawiera pismo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ws. ustalania dochodu w przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych i karty podatkowej.
Argument 5. Wyliczanie rekompensaty od przychodu ryczatłowców w innych JW
Dodatkowym argumentem za ponownym wyliczeniem świadczenia w oparciu o przychód jest fakt wyliczania tego świadczenia na podstawie przychodu w innych jednostkach wojskowych po ćwiczeniach rezerwy w 2023 roku, a więc również na nowych zasadach, zgodnie z Ustawą o obronie Ojczyzny.
Stosowany wzór:
rekompensata = (przychód roczny : 12 : 22 x liczba dni ćwiczeń) – żołd
Argument 6. Brak zgody na sankcje finansowe za spełnianie obowiązku obrony Ojczyzny
Uprzejmie proszę o pozytywne rozpatrzenie mojego odwołania, bo proponowane w decyzji wyliczenie rekompensaty stawia mnie w sytuacji konieczności przeżycia czasu ćwiczeń wojskowych za płacę minimalną. Pracuję zawodowo, płacę podatki i nigdy nie uchylałem się od służby wojskowej, więc odbieranie mi środków do życia jako konsekwencji pełnienia obowiązkowej służby wojskowej uważam za uwłaczające i niesprawiedliwe.
Obecnie (maj 2023) monitoruję jedną sprawę odwołania od decyzji, które poszło na poniższym wzorze. Po zakończeniu sprawy ewentualnie zmodyfikuje wzór. Jeżeli jesteś ryczałtowcem i wyliczono Ci utracone dochody od najniższej krajowej, to pobierz ten wzór i pisz odwołanie od decyzji. Masz na to 14 dni. Odwołanie od decyzji – ryczałtowiec
Zobacz pozostałe części poradnika: | Powołanie | Wcielenie | Prawa i należności | Słowniczek